Οι προκλήσεις της νέας προγραμματικής περιόδου»
Φώτο Δρ. Σαφαρίκας Νικόλαος
Οικονομολόγος Γενικός Διευθυντής ΔΕΥΑ Σερρών Μέλος Οικονομικής Επιτροπής ΕΔΕΥΑ Μέλος Επιτροπής ΕΣΠΑ ΕΔΕΥΑ
Η αναβάθμιση της ζωής του πολίτη, είναι άρρηκτα δεμένη με την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, στο οποίο ζει και δραστηριοποιείται. Ο τομέας της ύδρευσης και της αποχέτευσης, δύο τομείς στους οποίους δρα και δραστηριοποιείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσω των ΔΕΥΑ της Χώρας, αποτελεί προνομιακό πεδίο δράσης αυτών, έχοντας συνεισφέρει τα μέγιστα την τελευταία 40ετία, τόσο στην αναβάθμιση του Περιβάλλοντος, όσο και στην ανάπτυξη της Περιφερειακής Οικονομίας της Χώρας μας.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Γενικός Διευθυντής της ΔΕΥΑ Σερρών Δρ. Νίκος Σαφαρίκας (Οικονομολόγος-Μέλος Οικονομικής Επιτροπής ΕΔΕΥΑ και Μέλος Επιτροπής ΕΣΠΑ ΕΔΕΥΑ), αναφέρει χαρακτηριστικά, πως οι επιχειρήσεις ύδρευσης – αποχέτευσης, αποτέλεσαν και αποτελούν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης των Τοπικών Κοινωνιών, έχοντας συνεισφέρει ουσιαστικά στην αλλαγή των Περιφερειών της Ελλάδος, συμβάλλοντας καθοριστικά στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών και επιλύοντας πληθώρα περιβαλλοντικών προβλημάτων στις περιοχές ευθύνης τους.
Σήμερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται 126 ΔΕΥΑ που εξυπηρετούν πάνω από 4,5 εκ. κατοίκους στο σύνολο της Χώρας, συντηρώντας δίκτυα ύδρευσης που ξεπερνούν τα 75 εκ. μέτρα, δίκτυα αποχέτευσης που ξεπερνούν τα 31 εκ. μέτρα, λειτουργούν υποδειγματικά πάνω από 170 βιολογικούς καθαρισμούς, διαθέτουν αποθηκευτικούς χώρους νερού που ξεπερνούν 1,8 εκ. Μ3 και λειτουργούν πάνω από 5200 γεωτρήσεις που η ωριαία παραγωγή τους ξεπερνά τα 125 χιλ. Μ3 νερού.
Ο κύριος Σαφαρίκας έχοντας πολύχρονη εμπειρία στον χώρο της ΔΕΥΑΣ και συμμετοχή σε πλήθος επιστημονικών & επαγγελματικών φορέων, συνέδρια, σεμινάρια και Επιτροπές, τόνισε πως, όπως διαπιστώνεται, η πορεία των επενδύσεων στο κρίσιμο για το περιβάλλον τομέα της ύδρευσης και της αποχέτευσης έχουν ξεπεράσει τα 19,1 δις ευρώ, στοιχείο που δείχνει την ένταση των επενδύσεων και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος που έχει συντελεστεί στην τελευταία 25ετία, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στις εισροές και τις χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εξειδικεύοντας τις επενδύσεις των Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης, ανά τομέα επενδύσεων, διαπιστώνεται ότι, το 33,05% αυτών έχουν κατευθυνθεί στον τομέα της ύδρευσης, του 64,32% έχουν κατευθυνθεί στον τομέα της αποχέτευσης και των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και το υπόλοιπο 2,63% έχει κατευθυνθεί σε εξοπλισμό απαραίτητο για την λειτουργία των δικτύων.
Όπως αποτυπώνεται στο διάγραμμα, ο κύριος όγκος των επενδύσεων έχει κατευθυνθεί στον τομέα της αποχέτευσης με τις επενδύσεις να ξεπερνούν πλέον τα 12,29 δις ευρώ, ενώ στον τομέα της ύδρευσης οι επενδύσεις ξεπερνούν πλέον τα 6,32 δις ευρώ, ενώ οι επενδύσεις σε εξοπλισμό αιχμής ξεπερνά τα 502 εκ. ευρώ.
Προϋπολογισμός Έργων ΔΕΥΑ ανά Περιφέρεια στην περίοδο 2021-2027
Συνολικές επενδύσεις των ΔΕΥΑ ανά τομέα
Η συνεισφορά των επιχειρήσεων στην περιφερειακή τοπική ανάπτυξη είναι αδιαμφισβήτητη, γιατί κάθε χρόνο συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούνται με ποσά που ξεπερνούν τα 600 εκ. €/έτος, συνεισφέρουν στο κράτος πρόνοιας ετησίως με ποσά που ξεπερνούν τα 170 εκ. € (φόροι, ΦΠΑ, ασφαλιστικές εισφορές), συνεργάζονται με πάνω από 1500 τοπικές επιχειρήσεις και μέσω των επενδύσεων που εκτελούν αλλά και την λειτουργία των επιχειρήσεων απασχολούν πάνω από 5.000 εργαζόμενους, δημιουργούν πάνω από 19 θέσεις απασχόλησης ανά 1 εκ. € επένδυση για όλη την διάρκεια των επενδύσεων και έμμεσα συνεισφέρουν με 4,72 θέσεις απασχόλησης σε συνδεδεμένες με τις ΔΕΥΑ Επιχειρήσεις, στοιχείο που δείχνει ότι αποτελούν τον μεγαλύτερο μοχλό ανάπτυξης στην Περιφέρεια και τις Τοπικές Κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούνται κάτω από την ομπρέλα της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συνεισφορά των Επιχειρήσεων ύδρευσης – αποχέτευσης, δεν σταματά εδώ και ήδη οι προετοιμασίες είναι έντονες για την επόμενη προγραμματική Περίοδο 2021-2027, όπου οι επιχειρήσεις εστιάζουν:
Στις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες που ποικίλουν σημαντικά μεταξύ των Περιφερειών της Ε.Ε.,
Στην διαρθρωτική προσαρμογή και στην οικονομική μετάβαση,
Σε επενδύσεις σε υποδομές για το περιβάλλον και τις μεταφορές μέσω του Ταμείου Συνοχής και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης,
ώστε να ενισχυθεί η οικονομική σύγκλιση των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών μέσω του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής, να ενισχυθεί η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά και να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις σε όλη την Χώρα μας.
Η πολιτική συνοχής της Χώρας μας, όπως και της Ευρώπης, θα πρέπει να στηρίζει την οικονομική προσαρμογή και να διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση των ανισοτήτων, στηρίζοντας την ανάπτυξη, συγχρηματοδοτώντας επενδύσεις στην κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, την ενέργεια, τις μεταφορές και τις υποδομές, ώστε να επιτυγχάνεται μια συνεχής βιώσιμη και ολοκληρωμένη αστική ανάπτυξη μέσω των πρωτοβουλιών που λαμβάνονται.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης της Ελλάδας, ενόψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου, προέβη καταγραφή των επενδύσεων σε υποδομές των επιχειρήσεων ύδρευσης – αποχέτευσης της Χώρας έχοντας επεξεργαστεί στοιχεία που έλαβε από το σύνολο των ΔΕΥΑ, προκειμένου να διαθέτει ετοιμότητα και ωριμότητα στην νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-2027. Ουσιαστικά οι επιχειρήσεις ύδρευσης – αποχέτευσης της Χώρας, μετά την επεξεργασία που υπήρξε από την Επιτροπή ΕΣΠΑ της ΕΔΕΥΑ, διαπιστώνεται ότι διαθέτουν ωριμότητα στους τομείς, ύδρευσης, αποχέτευσης & ΕΕΛ, μικτών έργων ύδρευσης – αποχέτευσης, ενέργειας και λοιπών διαφόρων επενδύσεων.
Διαπιστώνεται ότι οι ΔΕΥΑ διαθέτουν ετοιμότητα για την επόμενη προγραμματική περίοδο που ανέρχεται σε 2.79 δις €, αφορά 935 συνολικά έργα των ΔΕΥΑ για όλους τους τομείς δραστηριότητας των επιχειρήσεων.
Εξειδικεύοντας την ωριμότητα των έργων των ΔΕΥΑ για την επόμενη προγραμματική περίοδο, παραθέτουμε σχετικό πίνακα 4.
Από τον προγραμματισμό και την ωρίμανση των έργων, αποτυπώνεται ότι: α) το 46,44% των έργων αφορούν αποχέτευση & ΕΕΛ, με τον προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 1,30 δις €, β) το 36,14% των έργων αφορούν ύδρευση, με τον προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 1,01 δις €, γ) το 1,31% των έργων αφορούν μικτά έργα ύδρευσης – αποχέτευσης, με τον προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 36,57 εκ. €, δ) το 12,55% των έργων αφορούν ενέργεια, με τον προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 350,39 εκ. € και τέλος ε) το 3,55% των έργων αφορούν λοιπές επενδύσεις, με τον προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 99,21 εκ. €.
Εξειδικεύοντας με βάση τα τεχνικοοικονομικά στοιχεία των προτεινόμενων έργων των Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης της Χώρας, αξίζουν να αναφερθούν ότι:
Τα περισσότερα έργα προτείνονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπου συνολικά προτείνονται 237 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 500,53 εκ. €, ή σε ποσοστό το 17,93% του συνόλου των έργων.
Στον τομέα της Ύδρευσης ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων προτείνεται από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπου συνολικά προτείνονται 106 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 196,56 εκ. €, ή σε ποσοστό το 19,49% του συνόλου των έργων ύδρευσης.
Στον τομέα της Αποχέτευσης ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων προτείνεται από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπου συνολικά προτείνονται 112 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 273,77 εκ. €, ή σε ποσοστό το 21,12% του συνόλου των έργων αποχέτευσης.
Στον τομέα της Ενέργειας ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων προτείνεται από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όπου συνολικά προτείνονται 32 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 246,25 εκ. €, ή σε ποσοστό το 70,28% του συνόλου των έργων ενέργειας.
Στον τομέα των μεικτών έργων Ύδρευσης-Αποχέτευσης ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων προτείνεται από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπου συνολικά προτείνονται 2 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 18,80 εκ. €, ή σε ποσοστό το 51,41% του συνόλου των μεικτών έργων Ύδρευσης-Αποχέτευσης.
Διάγραμμα 3: Ωριμότητα Έργων ΔΕΥΑ ανά Περιφέρεια στην περίοδο 2021-2027
Τέλος στον τομέα λοιπών επενδύσεων που δεν εντάσσονται σε κάποια κατηγορία ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων προτείνεται από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπου συνολικά προτείνονται 15 έργα, συνολικά προϋπολογισμού 23,37 εκ. €, ή σε ποσοστό το 23,37% του συνόλου των έργων λοιπών επενδύσεων.
Συμπερασματικά διαπιστώνεται, ότι όπως και στην αρχή αναφέρθηκε οι ΔΕΥΑ της Χώρας, αποτελούν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης της Περιφέρειας της Χώρας, διαθέτουν πολύ μεγάλη ετοιμότητα σε έργα υποδομών, αποτελώντας ουσιαστικά την αιχμή του δόρατος για την Χώρα μας στις επενδύσεις υποδομών και ειδικότερα στις επενδύσεις περιβάλλοντος (ύδρευση, αποχέτευση, ενέργεια, κλπ).
Τέλος, ερωτηθείς ο κος Σφαρίκας σχετικά με τις δράσεις που παρουσιάσθηκαν κα πως αυτές συμβάλλουν στους στόχους του ΕΤΠΑ, μας είπε, πως αυτές ενσωματώνονται στην Πολιτική Συνοχής και προσβλέπουν στην μείωση των οικονομικών και κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων, που συμβάλλοντας στους πέντε στόχους του ΕΤΠΑ που επικεντρώνεται στην:
Προώθηση της ανταγωνιστικότητας, του ψηφιακού μετασχηματισμού της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας.
Στην βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης για την στήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.
Ανάπτυξη των περιφερειακών δικτύων και συστημάτων των βιώσιμων μεταφορών των έξυπνων ενεργειακών δικτύων και της ψηφιακής πρόσβασης υψηλών ταχυτήτων με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής, τοπικής και διασυνοριακής συνδεσιμότητας, μεταξύ άλλων και στον τομέα της ασφάλειας.
Εφαρμογή των αρχών του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ειδικότερα μέσω υποδομών διά βίου μάθησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και υγειονομικών, πολιτισμικών και κοινωνικών υποδομών και τέλος στην
Βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη, μέσω τοπικών πρωτοβουλιών για την προώθηση της οικονομικής μεγέθυνσης και της κοινωνικοοικονομικής, τοπικής ανάπτυξης των αστικών, των αγροτικών και των παράκτιων περιοχών.
