«Αυτό που φοβάμαι περισσότερο είναι ο φόβος»
Michel de Montaigne, φιλόσοφος, 16ος αιώνας
Συχνά ακούμε να λένε: «Μέχρι τώρα είχα άγχος, τώρα έχω και κρίσεις πανικού, ή όταν θυμάμαι κάτι που έγινε όταν ήμουν παιδί νιώθω κάπως και μέχρι τώρα το πάλευα αλλά τώρα με πιάνει πανικός, ή ξαφνικά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα γεγονός π.χ. απώλεια δουλειάς και λέμε, φοβάμαι τον εαυτό μου δεν γνωρίζω πως θα αντιδράσει και πολλά άλλα παρόμοια με αυτά…».
Θυμάμαι όταν ήμουν παιδί οι μεγάλοι έλεγαν κοίτα να ξεπεράσεις τον φόβο σου γιατί θα το πάρεις προίκα σου, τότε δεν καταλάβαινα τι έλεγαν αλλά στην πορεία της ζωής, ναι το κατανόησα, το εμπέδωσα. Τις φοβίες και τις τραυματικές εμπειρίες της ψυχής εάν δεν τις γιατρέψεις και τις βάλεις κάπου στην άκρη(αν δεν τις ταχτοποιήσεις), κάποια στιγμή θα γίνουν ανεξέλεκτες και θα βγουν στην επιφάνεια με: το έντονο άγχος, όταν αφήσουμε μια στενοχώρια ή μια εικόνα να μας θλίβει και πέσουμε στην κατάθλιψη αυτή με τη σειρά της στα «καλά καθούμενα» ή σε ένα ξαφνικό γεγονός π.χ. απώλεια προσώπου, θα μας φέρει το σύνδρομο του πανικού (δυσάρεστες σκέψεις, έντονο άγχος) και εμείς με τη σειρά μας θα σπείρουμε τον πανικό γύρο μας π.χ. στην οικογένεια μας.
Τι σημαίνει όμως πανικός, κρίση πανικού; ή σύνδρομο πανικού;
«Στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα, η φράση πανικός, φόβος ή μόνο πανικός, δηλώνει τον παράλογο και τον αδικαιολόγητο φόβο, που προέρχεται από το θεό Πάνα (ο οποίος ήταν το θορυβοποιό στοιχείο της νύχτας στα βουνά και τις κοιλάδες). Με τις φασαρίες και τα πειράγματά του, τρόμαζε τους ανυποψίαστους περαστικούς». Πηγή: http://psi-gr.tripod.com/panic.htm
Πανικός είναι: ο ξαφνικός και έντονος φόβος που μας καταλαμβάνει και μας κάνει να χάνουμε τον έλεγχο των πράξεών μας.
«Η κρίση πανικού είναι μια ξαφνική αντίδραση του οργανισμού με συμπτώματα όπως είναι η δύσπνοια, οι μυϊκοί σπασμοί και η ναυτία σε συνδυασμό με το ανεξέλεγκτο άγχος και μερικές φορές μια αίσθηση επικείμενης καταστροφής. Ένας στους δέκα ανθρώπους, σύμφωνα με έρευνες, θα βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του μία τέτοια κρίση» http://www.clickatlife.gr/euzoia/story/13306
«Μια κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου που προκαλεί σοβαρές σωματικές αντιδράσεις, όταν μάλιστα δεν υφίσταται πραγματικός κίνδυνος ή προφανής αιτία. Ωστόσο οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι μία πολύ τρομακτική εμπειρία. Πολλοί άνθρωποι, σύμφωνα με τη mayo clinic, έχουν μόνο μία ή δύο κρίσεις πανικού στη διάρκεια της ζωής τους αλλά στις περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων και απροσδόκητων κρίσεων πανικού, τότε πρόκειται για μία κατάσταση που ονομάζεται διαταραχή πανικού». Πηγή: http://www.clickatlife.gr/euzoia/story/16436
Οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο για την εμφάνιση των κρίσεων, είναι: το έντονο άγχος, το οικογενειακό ιστορικό σε κρίσεις πανικού ή διαταραχή πανικού, ο χαρακτήρας μας και το ΚΝΣ που αντιδρά πολύ περίεργα. Η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία είναι ένας προδιαθεσικός παράγοντας για μια κρίση πανικού στην μετέπειτα ζωή του ατόμου.
Στην αρχή δεν καταλαβαίνουμε τι μας συμβαίνει γιατί είμαστε ήρεμοι και ξαφνικά ακούμε δυνατά τους παλμούς της καρδιάς μας (αίσθημα παλμών) & νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε, ίσως να νιώθουμε να μας ρίχνουν παγωμένο νερό στην πλάτη, έντονο άγχος και οι σκέψεις μας αρχίζουν να οργιάζουν αρνητικά και στη συνέχεια έχουμε, ναυτία, ιδρώνουμε, φόβο & τρόμο. Τρέμουμε στη σκέψη ότι μπορεί να έχουμε καρκίνο ή οποιαδήποτε άλλη αρρώστια ή ότι θα πεθάνουμε, μας κυριεύει η ανασφάλεια, φόβος για κάποιο μέλος της οικογένειας, αρνητικές σκέψεις για τη σεξουαλικότητα μας, η σεξουαλική επιθυμία ελαττώνεται απίστευτα, φοβίες κάθε είδους, κ.α.
Όλα τα παραπάνω γίνονται επικίνδυνα όταν εμείς δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε και μας γίνονται έμμονες ιδέες. «Οι έμμονες ιδέες είναι ενοχλητικές ιδέες, σκέψεις και εικόνες που μας επιβάλλονται και δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε ούτε να απαλλαγούμε από αυτές με τη δύναμη της θέλησής μας.
Οι ιδέες αυτές παρεμβάλλονται στη σκέψη μας, δεν έχουν πραγματικό νόημα και συνοδεύονται από δυσάρεστα συναισθήματα όπως άγχος, φόβο, ανασφάλεια, αβεβαιότητα και αηδία».Πηγή: http://www.psyche.gr/psyobsessive.htm
Τα συμπτώματα της κρίσης είναι:
Αίσθημα παλμών
Πόνος ή σφίξιμο στο στήθος, σφίξιμο στο λαιμό & έχουμε πρόβλημα στην κατάποση
Δυσκολία στην αναπνοή
Αδυναμία, ζάλη, νιώθουμε ότι θα λιποθυμήσουμε, έντονος ιδρώτας, τρόμος στα άκρα
Κράμπες στην κοιλιά, ναυτία, μουδιάσματα ή μυρμήγκιασμα σε διάφορα μέρη του σώματος, τινάγματα, τσιμπήματα στα δάκτυλα σαν καρφίτσες
Φόβος και τρόμος, που σε παραλύει
Ξαφνικές εξάψεις ή το αντίθετο (ρίγη)
Το άτομο φοβάται να ΜΗ χάσει τον έλεγχο του εαυτού του & να μην πεθάνει γιατί νομίζει ότι έχει κάποια βαριά αρρώστια και χάνει την αίσθηση του εαυτού του και του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται.
Οι ειδικοί λένε ότι εάν το άτομο έχει τέσσερα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα έχει μια πλήρη κρίση πανικού.
Με το πρώτο σύμπτωμα οφείλουμε να πάμε στο γιατρό μας για να αποκλείσουμε τις οργανικές αιτίες, π.χ. υπερθυρεοειδισμός, επίσης πρέπει να αποκλείσουμε ότι δεν προέρχονται από φάρμακα ή από ναρκωτικά που τυχόν παίρνουμε.
Τα χαρακτηριστικά μιας κρίσης είναι τα εξής:
Εμφανίζεται ξαφνικά, χωρίς οποιαδήποτε προειδοποίηση και ξαφνικά φεύγει – εξαφανίζεται.
Το επίπεδο φόβου είναι άσχετο ή πολύ δυσανάλογο από την αντικειμενική πραγματικότητα. Είναι απολύτως ανεξάρτητο από κάποια εξωτερική αντικειμενική απειλή. Μπορεί να συμβεί κρίση πανικού ακόμη και στον ύπνο.
Υποχωρεί σε λίγα λεπτά από μόνη της. Οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις μπορούν να συνεχίσουν να επαναλαμβάνονται για ώρες. Πηγή: http://psi-gr.tripod.com/panic.htm
«Τα συμπτώματα της κρίσης ή της διαταραχής πανικού συχνά ξεκινούν στο τέλος της εφηβείας ή την πρώιμη ενήλικη ζωή και επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες» πηγή: http://www.clickatlife.gr/euzoia/story/16436
Αντιμετώπιση – Θεραπεια
Α. Με το 1ο ή 2ο σύμπτωμα σκεπτόμαστε την αυτοβοήθεια με το 3ο ή 4ο τον γιατρό μας (Ψυχίατρο)!!!
Β. Ψυχοθεραπεία
Γ. Φάρμακα
Αυτοβοήθεια
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας;
Υπάρχουν πολλές τεχνικές για να βοηθηθούμε.
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια προσωπική μου εμπειρία με το σκεπτικό να βοηθήσω τη δική σας δημιουργική σκέψη.
Μια ημέρα βάζω τη σκάλα και ανεβαίνω στο πατάρι, σκουπίζω, ταχτοποιώ τα πράγματα και ήρθε η στιγμή να κατεβώ, φθάνοντας στην πόρτα άρχισαν οι αρνητικές σκέψεις ( θα πέσεις, δεν είναι κανείς για να βοηθήσει και τι θα κάνεις;, θα πονάς; κ.α.), τότε κάθομαι στην πόρτα κατεβάζω τα πόδια μου προσέχοντας να μη ρίξω τη σκάλα και άρχισα να τραγουδώ ώσπου κάποια στιγμή συνειδητοποίησα τι μου συνέβαινε. Με αυστηρό ύφος λέω στον εαυτό μου Στεργιανή ποιον περιμένεις να έρθει; Κατέβα τώρα, έτσι κι έγινε έπιασα τη σκάλα και προσευχόμενη κατέβηκα και συνέχισα τις υπόλοιπες δουλειές μου σα να μη συνέβη τίποτα.
Τι έκανα;
1ον Έμεινα εκεί που ήμουν, διέκοψα τις σκέψεις μου από τις επόμενες δραστηριότητες μου.
2ον Συγκεντρώθηκα σε αυτό που μου συνέβαινε
3ον Προσπάθησα να χαλαρώσω, είναι πολύ σημαντικό να αναπνέουμε σωστά και το τραγούδι βοηθά αρκετά.
4ον Πολέμησα τους φόβους μου. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι μας συμβαίνει να παίρνουμε τον εαυτό μας και να τον στήνουμε στον τοίχο!!! ΔΕΝ αφήνουμε τη φαντασία μας να οργιάζει σε αρνητικές φανταστικές εικόνες, ούτε πολεμάμε με την «κρίση».
Εάν δεν τα καταφέρνετε μόνοι σας ζητήστε βοήθεια από τους ειδικούς, πάντως να θυμάστε ότι η δύναμη κρύβεται μέσα μας, αυτό που χρειάζεται είναι η εκπαίδευση έτσι ώστε σε μια δεδομένη στιγμή θα συνεργαστούν όλα (η άσκηση που κάνουμε, η σωστή διατροφή που ακολουθούμε, οι θετικές δημιουργικές σκέψεις μας, ο σωστός τρόπος ζωής, η αλλαγή νοοτροπίας & της συμπεριφοράς μας, κ.λ.π.) και θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Εναλλακτικές θεραπείες
Η ομοιοπαθητική, η αρωματοθεραπεία & το μασάζ με τα κατάλληλα έλαια, βοηθούν.
«… Η πείρα δείχνει πως οι ασθενείς που δέχονται κάποια εναλλακτική θεραπεία μαζί με ψυχοθεραπεία, θα χρειαστούν μικρότερες δόσεις ψυχοφαρμάκων και θα χρειαστεί να τα λάβουν για σημαντικά μικρότερο χρονικό διάστημα, εάν και εφόσον κριθεί πως τους είναι απαραίτητα. Μια πρακτική συμβουλή για τους πάσχοντες από Διαταραχή Πανικού είναι να προμηθευθούν το Rescue Remedy σε μορφή spray, από ένα ενημερωμένο φαρμακείο, να το έχουν πάντοτε μαζί τους (στην τσέπη τους ή στην τσάντα τους) και να ψεκάζουν με αυτό στην γλώσσα τους κάθε 15 δευτερόλεπτα μέχρι να καταλαγιάσει η κρίση. Επίσης, μπορούν να προμηθευθούν και αιθέριο έλαιο λεβάντας, το οποίο μπορούν να αλείφουν στο δέρμα τους (επάλειψη δυο σταγόνων ελαίου στο δέρμα του χεριού ή του λαιμού) και να μυρίζουν το αιθέριο έλαιο απευθείας από το φιαλίδιο, (το οποίο επίσης μπορούν να κουβαλούν μαζί τους), μέχρι να καταλαγιάσει η κρίση. Τα μέτρα αυτά προτείνονται ως προσωρινά μέτρα, μέχρι ο ασθενής να ζητήσει βοήθεια από τον ειδικό (ο οποίος θα προβεί και στον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο για αποκλεισμό άλλων υπαίτιων οργανικών καταστάσεων). Πηγή: http://www.hmt.com.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%87%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B8/
Θυμάμαι ότι:
Η κρίση διαρκεί λίγα μόνο λεπτά και από μόνη της περιορίζεται.
Μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου μόνο εάν θέλω.
ΔΕΝ ξανά ασχολούμαι μαζί της.
Αποφεύγω να μπω στο ασανσέρ ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή δεν πάω όπου υπάρχουν πολλά άτομα ή δεν ταξιδεύω με αεροπλάνο γιατί έπεσε κάποιο στην άλλη άκρη του κόσμου, κ.λ.π. ;;;
ΔΕΝ κοροϊδεύω τον εαυτό μου, ΔΕΝ καταφεύγω στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά αλλά, φροντίζω να βρω τον κατάλληλο θεραπευτή μου!!!
Νέες και Νέοι, πάρτε τη ζωή στα χέρια σας, ασχοληθείτε με το έτερον ήμισυ δημιουργικά, π.χ. τον περιμένεις στο σπίτι και είσαι μόνη;;; διώχνεις τις αρνητικές σκέψεις ετοιμάζοντας κάτι γι αυτόν, όπως: ένα ωραίο φαγητό ή γλυκό, μια ωραία ζωγραφιά ή ένα κολάζ. Είστε σπίτι και σκέπτεστε ότι σας απέλυσαν;;; Δεχτείτε το & αποδεχτείτε το, βάλτε μουσική, τραγουδήστε & χορέψτε & όταν χαλαρώστε το συζητάτε… Μείνετε μακριά από αλκοόλ!!!
Έχουμε αισιοδοξία, πίστη & υπομονή, δεν φοβόμαστε ούτε ντρεπόμαστε για τις κρίσεις . Όταν θα τις μοιραστούμε θα μας φύγει τουλάχιστον το μισό άγχος.
Στεργιανή Παπλιάκα
Νοσηλεύτρια-εκπαιδευτικός