Ο καθημερινός άνθρωπος έχει πάντα την ταυτότητα του, στην οποία αναγράφονται όλα τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, όνομα μητρός και πατρός, ημερομηνία γέννησης και άλλα). Στα καλά καθούμενα κανείς δεν εξέφρασε την επιθυμία, να αλλάξει κάποιο από αυτά. Μάλιστα συμβαίνει συχνά το αντίθετο. Αν κάποιος «γραμματικός» κάνει λάθος στα στοιχεία ταυτότητας, τότε κάνει τα αδύνατα δυνατά για να τα διορθώσει. Είναι ποτέ δυνατόν αν του αλλάξεις το όνομα πατρός ή μητρός κάποιου να παραμείνει απαθής; Θέλουμε δηλαδή να είμαστε αυτό που…. είμαστε. Φερ ειπείν του Νικολάου και της Παρασκευής το γένος τάδε κ.λ.π.
Αυτήν την αντίληψη περί «ταυτότητάς» μας, την μεταφέρουμε και μέσα στην οργανωμένη κοινωνία που ζούμε, (χωριό, πόλη, χώρα, ομάδες χωρών). Οι κοινωνίες δηλαδή των ανθρώπων, μικρές ή μεγάλες, εκφράζονται με το αλγεβρικό (γιατί όχι;) άθροισμα της συμπεριφοράς των μελών τους. Η συμπεριφορά ενός εκάστου, δίνει το στίγμα της πολιτιστικής έκφρασης του συνόλου. Ο τρόπος σκέπτεσθαι του καθενός απεικονίζεται στην κοινωνία ως έθιμο και μεταφέρεται έτσι στις επόμενες γενιές των ανθρώπων. Αυτό αποτελεί το σκηνικό της συμπεριφοράς των νεωτέρων.
Η προσκόλληση στην πολιτιστική έκφραση των Ελλήνων από τους αρχαίους χρόνους αποτελεί βασικό στοιχείο του χαρακτήρα τους. Οι παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα, έδωσαν δύναμη και αντοχή να αποφύγουν τον εθνικό αφανισμό. Με σχεδόν παρόμοιο τρόπο συμπεριφέρθηκε και ο λαός του Ισραήλ και δεν εξαφανίστηκε.
Η πιστή τήρηση κανόνων συμπεριφοράς δημιουργεί μία υγιή κοινωνία που στα μέλη της δημιουργείται άμιλλα. Παραβγαίνουν δηλ. ποιος θα κάνει καλύτερα τη δουλειά του, ποιος θα είναι ποιο ικανός από άλλον. Έτσι η φιλομάθεια δίνει γρήγορα καρπούς, η φιλεργατικότητα προσθέτει αγαθά και τελικά καλυτερεύει η ζωή για όλους. Τώρα πια το πνεύμα, απαλλαγμένο στρέφεται σε σωστό πεδίο, παράγει τέχνες, ιδέες, πολιτισμό.
Ο Ελληνικός λαός – πρώτος και μοναδικός- ζύγισε όλα τα αγαθά και τα κατέταξε. Τα έβαλε σε τέτοια σειρά που ακόμα και σήμερα στα πανεπιστήμια εξακολουθεί να είναι αντικείμενο μελέτης. Έδωσε προτεραιότητα στην καλλιέργεια της ψυχής και του πνεύματος. Το ήθος ήταν απαραίτητο στοιχείο όσων διεκδικούσαν την «αρχή». Έπρεπε να είναι οι «άριστοι», οι καλύτεροι. Οι πολίτες έπρεπε να διάγουν εν ευνομία, να τηρούν τις υποχρεώσεις έναντι του νόμου και των θεών τους. Αυτό το πλαίσιο συμπεριφοράς και νόμων, οδήγησε τους πολίτες να σκέπτονται . Σήμερα το λέμε φωναχτά: Ο σκεπτόμενος πολίτης είναι ο ιδανικός πολίτης και η κοινωνία υγιής, όπου το πνεύμα παράγει τρόπους έκφρασης δηλ. παράγει πολιτισμό.
Μορφές πολιτισμού είναι ο χορός, το τραγούδι, το θέατρο, λατρευτικές εκδηλώσεις, επιστήμες κ.λ.π. Η διατήρηση των λαϊκών εκφράσεων, είναι αυτό που δημιουργεί συνθήκες προόδου, αφού για τους Έλληνες είναι δοκιμασμένη συνταγή. Ο λαός μας υιοθέτησε, μέσα από μία μακρόχρονη όσο και επώδυνη σκλαβιά, τον τρόπο σκέπτεσθαι των κατακτητών του. Μάθαμε τη γλώσσα τους, τους χορούς, τα τραγούδια τους. Μας ξέκοψαν από τις ρίζες μας. Στην πραγματικότητα εξακολουθούμε να έχομε κατακτητή , όχι πάνω από το κεφάλι μας, αλλά μέσα μας, στην ψυχή και το πνεύμα μας.
Ο σημερινός κατακτητής δεν κρατά γιαταγάνι, δεν μας φοβερίζει. Αντίθετα μας χαμογελά. Είναι του πολιτισμού μας, είναι πολιτιστικός κατακτητής. Με πολιορκητικό κριό την τεχνολογία (δορυφορ. Προγράμματα, μουσικές εκπομπές, κινηματογραφ. έργα κ.λ.π.), επιχειρείται εκτροπή των λαών από τα ήθη και έθιμά τους. Είναι καιρός να συνδεθούμε όχι με κάποιο studio αλλά με τις ρίζες μας. Να γίνουμε ο εαυτός μας και να μην αντιγράφουμε τους άλλους. Αυτό το μήνυμα εκφράζουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι, που ξεφύτρωσαν τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας. Είναι οι πυρήνες αντίστασης κατά των πολιτιστικών κατακτητών. Με δόλωμα τα υλικά αγαθά (καταναλωτικά ) νάρκωσαν το πνεύμα και δηλητηρίασαν την ψυχή μας. Ως όπλο μας παραμένει ο πολιτισμός και η έκφρασή του, οι παραδόσεις, τα ήθη και έθιμά μας. Με απλά λόγια ο τρόπος ζωής μας να είναι ο δικός μας, αυτό που εμείς επιλέξαμε και όχι αυτόν που μας επέβαλαν οι άλλοι. Το πώς θα χορέψουμε, πως θα τραγουδήσουμε, πως θα λατρεύουμε τον θεό, αλλά και ποιον θα έχουμε για θεό, πρέπει να είναι δική μας επιλογή καλή ή κακή, να είναι μόνον δική μας.
Αυτόν τον εισαγόμενο «πολιτισμό» πρέπει να τον περιορίσουμε. Η παγκοσμιοποίηση δεν μας βοηθά και τόσο. Κάπου όμως πρέπει να τον φρενάρουμε. Σιγά – σιγά να γίνουμε πάλι ο εαυτός μας, είναι καιρός να το σκεφθούμε παραμένοντες συνεχώς σκεπτόμενοι.
Σημείωση:
Στο κρατικό ραδιόφωνο του Ισραήλ μεταδίδεται ένα ισραηλινό τραγούδι για κάθε ξενόγλωσσο. Σε χώρες όπως Γαλλία, Αγγλία, Γερμανικά τα κινηματογραφικά έργα της τηλεόρασης είναι μεταγλωττισμένα.
Νιγρίτα 23/4/2014
Αθανάσιος Παν. Τσαρδακλής