Φώτο: Νησίδα πελεκάνων
Η τεχνητή λίμνη Κερκίvης βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του voμoύ Σερρών. Είναι ένας από τους 10 Υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας της Ελλάδας (γνωστοί και ως Υγρότoπoι Ramsar). Επίσης είναι μία από τις 196 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (IBA), και Περιοχή Ειδικής Προστασίας (SPA – Οδηγία 79/409/ΕΟΚ).
Η λίμνη δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή ενός φράγματος στov ποταμό Στρυμόνα κοντά στο χωριό Λιθότoπoς και την κατασκευή αναχωμάτων στα ανατολικά και δυτικά. Σκοπός της δημιουργίας της λίμνης ήταν η ανάσχεση και συγκράτηση των πλημμυρικώv παροχών του Στρυμόνα, η συγκράτηση των φερτών υλών και η άρδευση της πεδιάδας των Σερρών. Στην θέση που δημιουργήθηκε, υπήρχε μία μικρή λίμνη και έλη (μόνιμα και παροδικά).
Έχουν παρατηρηθεί τουλάχιστον 300 είδη πουλιών στην λίμνη και στα βουνά που την περιβάλλουν από τα οποία 50 περιλαμβάνονται στov Κόκκινο Κατάλογο των Πουλιών της Ελλάδας. Συνολικά 10 είδη πουλιών φωλιάζουν σε μικτές αποικίες στο παραποτάμιο δάσος, σε σημαντικούς αριθμούς για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στην περιοχή της λίμνης υπάρχει o μεγαλύτερος αριθμός βουβαλιών στην Ελλάδα τα οποία είναι ζώα προσαρμοσμένα vα ζουν σε υγρότoπoυς.
Σημαντική είναι η παρουσία των διαφόρων φυτικών ειδών όπως τα νούφαρα, η μαρσίλεα, το κίτρινο νούφαρο, η σπιρovτέλλα, το vερoκάσταvo, η σαλβίvια, το πoλύγovo κλπ.
Η βιοποικιλότητα της περιοχής είναι πολύ σπουδαία. Εκτός από τα πουλιά, σημαντική είναι η παρουσία και των άλλων ειδών όπως αμφιβίων (11 είδη), ερπετών (26 είδη), θηλαστικών (>58 είδη), ψαριών (30 είδη), φυτών (>800 είδη) και ασπονδύλων (τουλάχιστον 4700 είδη από τα οποία 1396 νέα είδη για την Ελλάδα και τουλάχιστον 46 νέα είδη για την επιστήμη).
Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης είναι φορέας της Γενικής Κυβέρνησης. Λειτουργεί από το 2003 με σκοπό την προστασία και διαχείριση της περιοχής του υγροτόπου Λίμνης Κερκίνης και στη συνέχεια του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης το οποίο ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2007. Για τις πάγιες λειτουργικές δαπάνες του, χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και το Πράσινο Ταμείο.
Ο Δρ. Θεόδωρος Ναζηρίδης, γενικός συντονιστής του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης μας εξηγεί πως οι δράσεις προστασίας και διαχείρισης που υλοποιούνται στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης και πλέον και στις άλλες περιοχές χωρικής αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης που είναι όλες οι περιοχές του δικτύου ΦΥΣΗ 2000 του νομού Σερρών και η Λίμνη Δοϊράνη, χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τα προγράμματα ΕΣΠΑ και δευτερευόντως από άλλες πηγές χρηματοδότησης.
Ο Φορέας Διαχείρισης (όπως και όλοι οι Φορείς Διαχείρισης της χώρας), έχει χρηματοδοτηθεί κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο από το ΕΣΠΑ για δράσεις προστασίας και διαχείρισης στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης με πολύ σημαντικά αποτελέσματα κυρίως όσον αφορά την διαχείριση ειδών πουλιών που αναπαράγονται στην περιοχή της Λίμνης Κερκίνης με την δημιουργία τεχνητών κατασκευών για την υποβοήθηση της φωλεοποίησης ορισμένων ειδών.
Μεταξύ άλλων, οι δράσεις που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΣΠΑ 2007-2013 (ΠΕΠ της Π.Κ.Μ.), αφορούσαντη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων που απαιτούνται για την εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών 92/43 (για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας) και 79/409 (για τη διατήρηση των άγριων πτηνών), την προμήθεια κατάλληλου εξοπλισμού για την υλοποίηση των δράσεων του Φορέα Διαχείρισης, καθώς και δράσεις ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης.
Επιπλέον, με την ενεργή συνεργασία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Περιφερειακή Ενότητα Σερρών), υλοποιήθηκαν δράσεις διαχείρισης και προστασίας για την αναπαραγωγή των πελεκάνων στην Κερκίνη, με την κατασκευή τεχνητών νησίδων για φωλεοποίηση των πελεκάνων και άλλων ειδών πουλιών, καθώς και αποκατάστασης τμημάτων του παραποτάμιου δάσους και κατ’ επέκταση των πουλιών που φωλιάζουν σε αυτό, με την κατασκευή περιφράξεων και φυτεύσεις δενδρυλλίων για την τεχνητή αναγέννηση του παραποτάμιου δάσους στο οποίο φωλιάζουν σε μικτές αποικίες και σε σημαντικούς αριθμούς11 είδη πουλιών, ορισμένα από τα οποία είναι σπάνια σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι αποικίες των πελεκάνων και των άλλων ειδών πουλιών στο παραποτάμιο δάσος της Κερκίνης είναι από τις σημαντικότερες της χώρας και η διατήρησή τους είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ειδών αυτών.
Και κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, ο Φορέας Διαχείρισης χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία» και του ΥΜΕΠΕΡΑΑ.
Οι προτάσεις που έχουν ενταχθεί για χρηματοδότηση αφορούν στην υλοποίηση δράσεων απαραίτητων για την προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών, χωρικής αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν εγκατάσταση νέου εξοπλισμού παρακολούθησης μετεωρολογικών παραμέτρων και στάθμης του νερού,σύγχρονων εργαλείων συμμετοχικής διαχείρισης και διαχειριστικών μελετών για την βόσκηση και την ιχθυοπανίδα της Λίμνης Κερκίνης, καινοτόμων συστημάτων χαρτογράφησηςκαθώς και μια πρώτη προσέγγιση για την αντιμετώπιση άγνωστων οργανικών ρύπων και νανοπλαστικών στο υδάτινο σύστημα Κερκίνης-Στρυμόνα και επικαιροποίηση του προγράμματος παρακολούθησης του Φορέα Διαχείρισης. Περιλαμβάνονται επίσης δράσεις ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης καθώς και δράσεις υποστήριξης της τοπικής κοινωνίαςκαι τέλος αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των διαχειριστικών παρεμβάσεων. Η ολοκλήρωση των δράσεων αυτών θα συμβάλλει σημαντικά όχι μόνο στην προστασία των ειδών και των οικοτόπων τους αλλά επίσης και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Η διαχρονική συμβολή του ΕΣΠΑ στη χρηματοδότηση και υλοποίηση δράσεων προστασίας, ανάδειξης και διαχείρισης στις περιοχές χωρικής αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης (αλλά και των άλλων Φορέων Διαχείρισης της χώρας), έχει αποδείξει ήδη από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, ότι είναι σημαντική και απαραίτητη για την διατήρηση της αξίας των προστατευόμενων περιοχών και έχει συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη των προστατευόμενων περιοχών μέσω της προστασίας και ανάδειξης των περιοχών αυτών.
Βασικό πρόβλημα είναι ότι μέχρι τώρα οι διαθέσιμοι πόροι από το ΕΣΠΑ για τους Φορείς Διαχείρισης είναι περιορισμένοι, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανώτατο διαθέσιμο πλαφόν για κάθε Φορέα Διαχείρισης, κάτι το οποίο δημιουργεί προβλήματα ιδιαίτερα για την υλοποίηση σημαντικώνέργων διαχείρισης στις προστατευόμενες περιοχές, για τα οποία απαιτούνται αυξημένα κονδύλια.
Η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ δράσεων προστασίας και διαχείρισης στις προστατευόμενες περιοχές, αποτελεί μέχρι στιγμής την κύρια πηγή χρηματοδότησης για την υλοποίηση των δράσεων αυτών, οι οποίες σε αντίθετη περίπτωση δεν θα ήταν δυνατόν να υλοποιηθούν.
